Lidyalılar (Ahamenişler tarafından Sparda olarak bilinir, Eski Pers çivi yazısı 𐎿𐎱𐎼𐎭) Anadolu grubunun ayırt edici Hint-Avrupa Lidya dilini konuşan, batı Anadolu bölgesindeki Lidya'da yaşayan Anadolu kökenli bir halktı. Dilleri, Hitit dili ile benzerlik gösterir.
Lidyalılar, Frigyalıların yıkılmasından sonra Kral Giges zamanında bağımsız bir devlet kurdular (MÖ 687). Lidyalıların başkenti, dönemin en büyük ve zengin kentlerinden olan Salihli yakınlarındaki Sardes (Sard)'dır. Giges, devletin sınırlarını genişletti.
Doğu sınırları Kızılırmak ırmağına kadar uzandı. Kimmerlere karşı Asurlularla iş birliği yapmışlar ve bunun sonucunda Kral Yolu Asur'a kadar uzanmıştır. Kral Alyattes zamanında Medlerle savaş yapıldı. MÖ 585 yılında barış yapılarak, Kızılırmak iki devlet arasında sınır oldu.
Son kralları Krezüs dönemi Lidya'nın en parlak zamanı oldu. Başkentleri Sard aynı zamanda dönemin kültür ve sanat merkeziydi. Ancak bu durum uzun sürmedi. Adalar (Ege) Denizi'ne çıkmak istemeyen Pers Kralı Kiros, Mısır'la ittifak yapan Lidya Kralı Krezus'u yenerek Lidya Krallığı'na son verdi (MÖ 546).
Lidyalılar Özellikleri
M.Ö. 687 ile M. Ö. 580 yılları arası Batı Anadolu’da büyük bir devlet kurmuş olan Lidyalılar özellikleri şu şekilde sıralanabilir:
- Hint – Avrupa kökenli bir kavim olan Lidyalılar, doğudan göç ederek Batı Anadolu coğrafyasına yerleşmişlerdir.
- Kullanmış oldukları dil Hitit diliyle büyük benzerlikler göstermektedir.
- Devlet yönetiminde kralların yanında bölgenin ileri gelen aristokratları ile tüccarlar da etkin bir rol almıştır.
- Doğal kaynaklar açısından zengin ve verimli topraklar olan Gediz ile Menderes nehirleri arasında yaşamışlardır.
- Altın, gümüş ve mermer açısından zengin kaynaklara sahip olmuşlardır.
- İklimin uygun olması, temel tarım ürünlerinin yetiştirilmesine olanak sağlamıştır.
- Lidya başkenti olan Sardes’ten, bir Asur kenti olan Ninova’ya kadar ulaşan Kral Yolu’nu kurmuşlar ve bu şekilde doğu – batı ticaretini geliştirmişlerdir.
- Düzenli ordular kurmak yerine paralı askerlerden oluşan bir ordu kurmuşlardır.
- Lidyalıların kullanmış oldukları alfabe, giyim tarzları ve askeri teçhizatta Yunan etkisi görülmektedir.
- Halıcılık, tekstil ve kabartma öne çıkan Lidya sanatları arasındadır.
- Sahip oldukları dini inançta hem Anadolu’nun kadim kültü olan Kybele’nin hem de Yunan mitolojisinin etkisi görülmektedir.
- Bölgenin ılıman iklim sayesinde oluşan geniş otlaklar, Lidya’da küçükbaş hayvancılığın gelişmesine olanak sağlamıştır. Ayrıca bu otlaklarda beslenen atlar, döneminin en hızlı ve en güçlü atları olarak Anadolu’da dikkat çekmektedi
- Lidya Kralı Krezüs çiftçilerden vergi alırken. (1629'da Claude Vignon tarafından yapılan resim.)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder